بازار رمزارزها (cryptocurrency) و فارکس (Forex)، هر دو با ارز سر و کار دارند و علی‌رغم شباهت‌هایی که دارند تفاوت‌های اساسی نیز با یکدیگر دارند. در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی این دو بازار به بیان تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو بپردازیم، با همتاپی همراه باشید.
معاملات بازار فارکس چگونه است؟
در بازار معاملات ارزهای خارجی یا فارکس (The Foreign Exchange market) ارزهای بین‌المللی دولت‌ها معامله می‌شود و پنج روز در هفته و بصورت تمام وقت باز است. در این بازار معاملات غیرمتمرکز و فرا بورس (over-the-counter) انجام می‌شود.
بازار فارکس با حجم معاملات روزانه حدود 5 تریلیون دلار، بزرگترین بازار معاملات در جهان است. این بازار شامل موسسات مالی، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی و مشاغل بوده که ارزهای ملی را برای تجارت یا ابزاری برای کسب سود مبادله می‌کنند.
این بازار از زمان ایجاد استاندارد طلا در قرن 19 و تعیین دلار ایالات متحده به عنوان ارز ذخیره جهانی در قرن 20، شکل گرفت. هرچند، این بازار تا دهه 1970 فعالیت نمی‌کرد، اما افزایش سرمایه‌گذاری نهادی و خرده فروشی، سیستمی که امروزه شاهد آن هستیم را پدپد آمد. سرانجام، با ظهور معاملات اینترنتی در دهه 90، فارکس بیش از هر زمان دیگری در دسترس‌تر و خودکارتر شد. و همین امر باعث شد بازار به شکوفایی کنونی برسد.
برخلاف سهام، که اغلب در صرافی‌ها خرید و فروش می‌شود، بازار فارکس اکثرا به صورت OTC (فرابورس) است. این بدان معناست که معامله‌گران بدون هیچ‌گونه مرجع حاکمیتی تضمین‌کننده معاملات، به مذاکره می‌پردازند. طرفین معامله مطابق با شرایط توافق شده، مستقیماً و یا از طریق کارگزاری معاملات خود را انجام می‌دهند. در این بازار، کارگزار واسطه‌ای از سوی مشتریان بوده و تراکنش‌ها را تسهیل می‌نماید. این بازار از دوشنبه تا جمعه در 24 ساعت شبانه روز، فعالیت می‌کند. و در هر روز چهار «بخش» اصلی وجود دارد که ساعت کاری مناطق مختلف جهانی با هم مصادف می‌شوند.
فارکس، بازاری با سرعت بالا و نسبتاً بی‌ثبات است. دقیقا همین ویژگی‌ها باعث شده است تا در چند دهه گذشته توجه معامله‌گران بسیاری را به خود جلب کرده است. تنها این نوسان است که فرصت‌های زیادی برای کسب درآمد فراهم می‌کند. غالباً، این نوسانات از اخبار سیاسی و اقتصادی ناشی می‌شود. زیرا، قدرت اقتصاد یک کشور و روابط بین المللی آن بر ارزش پول آن در برابر دیگران اثرگذار است. به همین دلیل، معامله‌گران فارکس، نه تنها به نمودارها، بلکه به مواردی مانند تقویم‌های اقتصادی، گزارشات تولید ناخالص داخلی (gross domestic product) و بروزرسانی هرگونه تعارض در صحنه بین المللی توجه زیادی دارند.
بازار رمزارزها چگونه است؟
بازار رمزارزها با حدود 11 سال فعالیت، فوق‌العاده نوپا است و منحصراً با دارایی‌های دیجیتال سروکار دارد. این بازار هفت روز هفته و بصورت 24 ساعته فعالیت می‌کند. در این بازار با وجود معاملات فرابورس، بیشتر حجم از طریق صرافی‌ها منتقل می‌شود.
معاملات رمزارز در سال 2009 با بیت کوین (BTC)، یعنی دو سال قبل از افتتاح اولین صرافی‌های این حوزه، آغاز گردید. با این وجود، پس از باز شدن اولین صرافی‌های رمزارزی و با ظهور بسیاری از آلتکوین‌های مختلف، اکوسیستم گسترده‌ای به وجود آمد. در این صرافی‌ها دارایی‌های دیجیتال مختلف به سرعت معامله می‌شود. امروزه حجم بازار روزانه بیش از 100 میلیارد دلار است که بیشتر آن از طریق صرافی‌ها صورت می‌گیرد. صرافی‌های رمزارزی، در کل سال و بصورت تمام وقت (24/7/365) فعالیت دارند. با این حال، مقررات معامله‌گری در بسیاری از این پلتفرم‌ها ممکن است به سبب داشتن قوانین و نگرش‌های متفاوت در مورد رمزارز، بسیار متفاوت باشد.
مشاهده قیمت لحظه‌ای بیت کوین
بازار رمزارزها بسیار بی‌ثبات بوده و امکان دستکاری و سوء استفاده از آنها نیز وجود دارد. با این حال، نوسانات رمزارزها از نظر برخی افراد، مزیت محسوب شده که بسیار شبیه به بازار فارکس است. اگرچه بازارهای رمزارز قطعاً متاثر از اخبار صنعت و کلاهبرداری‌ها هستند، اما به طور کلی کمتر تحت تاثیر رویدادهای جهانی یا بازارهای مالی سنتی قرار می‌گیرند. در این بازار معامله‌گران کمتر به دنبال عناوین خبری بوده و توجه بیشتری به نمودارها و تجزیه و تحلیل تکنیکال دارند.
چه شباهت‌هایی میان معاملات فارکس و رمزارز وجود دارد؟
شباهت‌های زیادی میان بازارهای فارکس و رمزارز وجود دارد، از جمله اینکه هر دو با ارز معامله می‌کنند، سریع و بی‌ثبات بوده و هر دو آنها برای انجام فعالیت به فناوری ارتباطات مدرن متکی هستند.
برخلاف کالاهای ملموس، این دو بازار ارزمحور هستند و این واقعیت شاید اساسی‌ترین مقایسه میان آنها باشد. در حالی که همه افراد، عنوان «ارز» را به دارایی‌های دیجیتال اطلاق نمی‌کنند، اما بیت کوین و سایر رمزارزها به دنبال رقابت با این ابزار اصلی تجارت هستند. هر دو بازار به طور مشابه، متشکل از افراد و موسسات مالی بزرگی هستند که همه آنها به طور منظم معامله می‌کنند و کاربران آنها در تلاشند از نوسانات ارزی کسب سود کنند.
یکی دیگر از شباهت‌های مهم میان بازارهای فارکس و رمزارز، استفاده از رایانه و فناوری اینترنت است که در ایجاد این بازارها نقش مهمی را ایفا می‌کنند. در حالی که فارکس قبل از عصر فناوری اطلاعات (IT) ظهور کرده بود، اما شکی نیست که IT در پیشرفت آن نقش بسزایی داشته و امروزه اینترنت روش اصلی اجرای این معاملات محسوب می‌شود. رمزارزها، تنها در همین زمینه پیشتاز هستند، زیرا صرفا در حوزه دیجیتال مطرح هستند و در واقع بدون شبکه‌های رایانه‌ای به هیچ وجه قابل معامله نمی‌باشند.
چه تفاوت‌هایی میان بازارهای فارکس و رمزارز وجود دارد؟
علی رغم شباهت‌های فراوان میان بازارهای فارکس و رمزارز، تفاوت‌های اساسی میان این بازارها وجود دارد. یکی از بزرگترین تفاوت‌های آنها، ماهیت معاملات فرابورس در مقابل استفاده از صرافی‌ها می‌باشند. به علاوه، نحوه واکنش متفاوت این بازارها به فشارهای اقتصادی جهانی در این دو بازار متفاوت است.
احتمالاً شما با بسیاری از این اختلافات آشنایی دارید. یک مورد اصلی، ماهیت صرافی‌ها در مقابل معاملات فرابورس است. معاملات فرابورسی (OTC trading) باعث نقدینگی جهانی می‌شوند. اما همانطور که قبلا اشاره شد، این معاملات اغلب توسط یک کارگزار انجام می‌شود. افتتاح حسابی که دسترسی مستقیم به بازار داشته باشد امکان پذیر است، اما تحت کنترل انجام می‌شود. مراجعه به یک کارگزار، برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ساده‌تر است، اما کارگزار بخشی از پول را دریافت می‌کند. مقدار کارمزدی که آنها دریافت می‌کنند به بسیاری از متغیرها نظیر نوع موسسه، جفت معاملاتی و شرایط حاکم بر بازار بستگی دارد.
رمزارزها معمولاً در صرافی‌ها خریداری می‌شوند. صرافی، دقیقاً مانند کارگزار، به عنوان یک واسطه عمل کرده و در بخشی از پول سهیم می‌شود. صرافی‌ها، برخلاف کارگزاران، مرجع واحد خرید و فروش محسوب شده و معمولاً دارای نرخ ثابت (یا دارای ساختار نرخ) هستند که همیشه در معاملات اعمال می‌شود. در صرافی‌ها هیچ مذاکره‌ای میان کاربران صورت نمی‌گیرد و کاربران تنها با شرایط صرافی موافقت می‌کنند. این امر می‌تواند فرایند را برای کاربران از برخی جهات تسهیل نماید، اما فعالیت کاربر تحت نظارت یک مرجع مرکزی قرار می‌گیرد.
واقعیتی که حامیان هر دو بازار فارکس و رمزارز معمولاً به آن اشاره می‌کنند این است که ارزهای جهانی همانند رمزارزها نیستند. ارزهای سنتی (فیات) می‌توانند به یک دارایی دیگر مربوط شوند و یا به طور مستقل عمل کنند، اما کنترل ارزهای ملی بر عهده دولت‌ها و بانک‌های مرکزی است. سیستم‌های موجود در جهان که تراکنش‌های آنها را تعریف می‌کنند، قدیمی و کاملاً ثابت هستند. ارزش یک ارز جهانی همیشه وابسته به این موارد خواهد بود: دولت‌ها چه کالاهایی تولید می‌نمایند و ملت‌هایشان در برابر سایر عوامل جهانی چگونه عمل می‌کنند.
با این حال، هیچ یک از رمزارزها قدمت چندانی نداشته و هیچ کدام از آنها به یک ملت یا بانک خاص وابسته نیستند. در حالی که می‌توانند به دارایی‌های دیگر وابسته باشند. اکثر آنها به سودمندی خود و معاملات پرریسک (سفته بازی) برای رسیدن به سود، متکی هستند. فواید ذاتی یک دارایی دیجیتال می‌تواند با پروژه‌های متعدد و مشابه در آن زمینه بسیار متفاوت باشد. در این صورت، بازار نسبتاً رقابتی را شاهد هستیم. به علاوه، تقریباً برای هیچ یک از رمزارزها به طور کامل مقرراتی تنظیم نشده است. حتی در بهترین حالت وضعیت قانون‌گذاری و اجرای قوانین برای آنان نامشخص است. ممکن است برخی پیش بینی کنند که ارزهای فیات در نهایت سقوط می‌کنند. اما باید در نظر داشت که آنها به طور متوسط ابزار سرمایه‌گذاری واقعی‌تری هستند و نسبت به اکثر رمزارزهای موجود امتحان خود را پس داده‌اند.
بازار فارکس یا بازار رمزارزها: کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است؟
مسلماً این پرسشی است که همه معامله‌گران باید از خود بپرسند. اما در کل این سوال بیشتر به نوع محیط معامله‌گری مناسب برای شما محدود می‌شود. معاملات فارکس می‌تواند ثبات درونی بیشتر داشته باشد. این بازار صنعتی با ریشه‌های عمیق‌تر، زیرساخت‌های بیشتر و تنظیمات واضح‌تری را ارائه می‌دهد. با این حال، موقعیت صعودی در این بازار ممکن است به حدی نباشد که در بازار رمزارزها می‌تواند رخ دهد. چنانچه به دنبال یک کارگزار هستید، FX-List مجموعه‌ی جامعی از کارگزاران سراسر جهان را ارائه می‌دهد. همچنین توجه داشته باشید که در حال حاضر بسیاری از کارگزاران فارکس، گزینه‌های رمزارزی را نیز ارائه می‌دهند. با این حال، بدیهی است که شرایط معاملات در هر کدام از آنها متفاوت خواهد بود.
معاملات رمزارزی مطمئناً بیش از بازار «غرب وحشی» بوده و خطرات آن نیز بیشتر است، اما در کل بازدهی رمزارزها بسیار بالا می‌باشد و بعید است که چنین بازدهی در سرمایه‌گذاری‌های ارزهای سنتی حاصل شود. چنانچه این بازار رمزارزها را برای انجام معاملات خود برمی‌گزنید، نخستین گام، ارتباط با یکی از صرافی‌های بزرگ و معتبر در این زمینه است.
صرافی‌های خارجی و ایرانی زیادی در این زمینه فعال می‌باشند که خدمات بسیار خوبی را نه تنها برای تازه‌کاران بلکه حرفه‌ای‌ها ارائه می‌دهند. اما به منظور جلوگیری از تحریم‌ها به کاربران ایرانی توصیه می‌شود که از طریق صرافی‌های ایرانی اقدام کنند.
در هر صورت هر راهی را که انتخاب می‌کنید، مستلزم آموزش و یادگیری خواهد بود. آموزش به شما کمک می‌کند تا در معاملات خود بهترین تصمیمات را بگیرید و در شرایط دشوار بازار گرفتار نشوید. در این مقاله سعی کردیم تا شما را با شباهت‌ها و تفاوت‌های بازار فارکس و رمزارزها آشنا کنیم. در هر کدام از این مسیرهای مالی که گام بر‌می‌دارید، حتما قبل از انجام معاملات اطلاعات کافی لازم را کسب نمایید.
ترجمه و جمع‌آوری: تیم خرید و فروش ارزهای دیجیتال مجموعه همتا پی
