ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یا ملی چیست و چگونه عمل می‌کنند؟

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یا ملی چیست و چگونه عمل می‌کنند؟

اگر بیت ­کوین (BTC) عالی است، پس چرا نمی‌­توانیم از آن برای خرید قهوه یا پرداخت مالیات استفاده کنیم؟ در حالی که بیت­کوین نوعی پول دیجیتال است، اما استفاده از آن به عنوان پول رایج ایده آل­ نیست. احتمالاً استفاده­‌های روزمره توسط نوع دیگری از دارایی­‌های دیجیتالی ارائه می‌­شود و آن ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) می‌باشد.

در حالی که اکثر کشورها فقط در حال بررسی ایده ارز کاملا دیجیتالی هستند، برخی کشورهای دیگر در حال پیاده‌­سازی آزمایشی آن می‌­باشند. اما چه چیزی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) را از سایر دارایی­‌های دیجیتال متمایز می‌­کند؟

 

­فناوری‌های موجود در زمینه جابجایی پول در امور مالی سنتی واقعاً همگام با سرعت تغییرات جهان نبوده است. انتقال ارز از مکانی به مکان دیگر همواره هزینه‌­بر بوده و از آنچه ایده‌­آل است زمان بیشتری به طول می‌انجامد

بسیاری از دولت‌­ها در حال توسعه نوع جدیدی از ارز دیجیتال هستند. مزیت اصلی این ارزهای دیجیتال افزایش کارایی سیستم­‌های پرداخت و هزینه‌­های کمتر برای همه افراد است. شما می‌­توانید ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را به عنوان پول فیات دیجیتال تصور کنید که بر روی یک لایه فناوری جدید ساخته شده است و از پیشرفت‌­های مبتنی بر بلاک چین بهره گرفته است.

به احتمال زیاد در دهه‌ی آینده بسیاری از کشورها از این ارزهای دیجیتال استفاده می‌­کنند. در ادامه این مقاله به بررسی و نحوه انجام  کار آنها می‌­پردازیم؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چیست؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نوعِ دیجیتال ارز فیات است. به همین ترتیب، با مقررات دولتی به عنوان نوعی پول، مقرر می‌­شود و ارز دیجیتال ملی نیز نامیده می‌شود.

رویکرد طراحی ارز دیجیتال ملی بسته به کشور صادرکننده آن می‌­تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از پیاده‌سازی‌ها احتمالاً مبتنی بر بلاکچین (Blockchain) یا نوع دیگری از فناوری دفتر کل توزیع شده (distributed ledger technology) خواهد بود، در حالی که سایر موارد پیاده‌سازی احتمالاً فقط یک پایگاه داده متمرکز هستند. برای نشان دادن شکل دیجیتالی ارز فیات در موارد مبتنی بر بلاک چین از توکن (token) استفاده می‌­کنند.

اگرچه می‌­توان ادعا کرد که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از رمزارزهایی مانند بیت ­کوین (bitcoin) الهام گرفته‌­اند، اما با آنها کاملا متفاوت هستند. ارزهای دیجیتال ملی توسط یک دولت صادر می‌­گردند و به عنوان پول قانونی توسط حکومت اعلام می‌­شوند.

رمزارزهایی مانند بیت ­کوین بدون مرز هستند و توسط هیچ دولت یا نهاد متمرکزی صادر نمی‌­شوند. البته این بدان معنا نیست که شما نمی‌­توانید با ارزهای دیجیتال ملی پرداخت‌­های برون مرزی انجام دهید، اما بیت ­کوین حتی مرزهای ملی را هم نمی‌­شناسد.

بسیاری از بانک­‌های مرکزی در حال بررسی یا حتی به طور فعال در حال آزمایش اثبات مفهوم (a proof-of-concept) ارزهای دیجیتال‌ هستند.

کشور چین از سال 2014 در حال بررسی پروژه‌­ای تحت عنوان DC/EP است که به عنوان ارز دیجیتال / پرداخت الکترونیکی می‌باشد. پیش از این در شهرهای مختلف یک آزمایش همگانی برای یوان دیجیتال انجام شده است. همچنین، بانک مرکزی اروپا (ECB) در اکتبر سال 2020 در گزارشی پیشنهاد یورو دیجیتال ارائه داده است و مزایای چنین ارز دیجیتالی را ارزیابی کرده است.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چگونه کار می‌کنند؟

از دیدگاه فناوری، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی اساساً یک پایگاه داده است که توسط دولت (یا نهادهای تأیید شده در بخش خصوصی) اداره و کنترل می‌­شود. به همین دلیل است که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یک پایگاه داده مجوزدار است، زیرا فقط عاملان تأیید شده توانایی انجام تراکنش در شبکه را دارند.

به همین ترتیب، نهاد مرکزی کنترل‌کننده این پایگاه داده، توانایی جلوگیری از انجام معاملات، برگرداندن معاملات، مسدود کردن وجوه یا آدرس‌­های لیست سیاه را دارد.

بسیاری از ارزهای دیجیتال ملی با استفاده از بلاک­ چین‌­های خاص خود اجرا می‌­شوند. با این حال، برخی از آن­ها ممکن است در بلاک چین­‌های عمومی منتشر شوند. به این معنی که، آن­ها می‌­توانند دارایی‌­های مجوزدار را بر روی یک لایه‌­ی پایه بدون نیاز به مجوز عرضه کنند. این روش می­‌تواند بهترین حالت را فراهم کند، زیرا لایه مجوزدار می‌­تواند کنترل لازم را برای بانک‌­های مرکزی فراهم کند، در حالی که لایه بدون مجوز می‌­تواند قوی­‌ترین ضمانت‌­های امنیتی را ارائه دهد.

با این حال، این نوع عرضه احتمالاً یک روش معمول نخواهد بود. در حال حاضر، هیچ بلاکچین عمومی ابزار تکنولوژیکی لازم را برای این امر ندارد و به اندازه‌ی کافی آزمایش‌­های مورد نیازی که به راحتی بتوانند از پس چنین وظیفه‌‌ی مهمی برآیند انجام نشده است.

در مجموع، توصیف کلی نحوه کار ارزهای دیجیتال ملی تا حدودی دشوار است، زیرا هر کشوری رویکرد متفاوت دارد و به احتمال زیاد آن­ها این فناوری را متناسب با نیازهای خاص خود تنظیم می‌­کنند.

مزایای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

ممکن است قبلاً عبارت «ارائه خدمات بانکداری به افراد محروم از خدمات بانکی» (banking the unbanked) را در رابطه با رمزارزها شنیده باشید. اگرچه این ایده جذابیت‌­هایی دارد، اما ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می‌­توانند بهتر از رمزارزهای غیرمتمرکز مانند بیت ­کوین (BTC) به این هدف دست می‌یابند. هر شهروند قانونی که به راحتی به یک حساب بانکی دسترسی داشته باشد، می‌­تواند از این خدمات مالی بهره‌مند شود. 

مزیت دیگر، پیشرفت‌­های فناوری که می­‌تواند سیستم پولی را بهبود بخشد. در حال حاضر بخش عمده‌­ای از پول‌های فیات در اصل اعداد موجود در یک پایگاه داده است، و زیرساخت­‌های آن کاملاً قدیمی است. همانطور که می‌دانید ارسال یک ایمیل در بعد از ظهر یک روز تعطیل بیشتر از چند ثانیه طول نمی‌­کشد، اما در سیستم مالی سنتی، ارسال پول می‌­تواند چندین روز طول بکشد.

طی واکنش‌­های اقتصادی به بیماری همه‌­گیر کوید 19، مشاهده کردیم که بانک‌­های مرکزی باید سریع‌تر از هر زمان دیگری در انجام تراکنش‌ها اقدام کنند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ممکن است بانک­‌های مرکزی و مؤسسات مالی را قادر سازند تا تغییرات سیاست پولی را بیش از گذشته اعمال کنند. این امر امکان تغییر اساسی در نحوه عملکرد بانکداری مرکزی را به وجود خواهد آورد.

به علاوه، ارزهای دیجیتال ملی پیگیری فعالیت­‌های غیرقانونی را برای دولت­‌ها و بانک‌­های مرکزی آسان­‌تر می‌­کند.


مقایسه‌ی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و استیبل ­کوین‌­ها


بنابراین، همه اینها به طرز وحشتناکی مانند یک استیبل کوین­ به نظر می‌­رسند، درست است؟ از لحاظ عملکردی، تا حدی ارزهای دیجیتال ملی شبیه به استیبل کوین‌ها می‌باشند. هر دو آنها نمایانگر پول فیات به صورت یک توکن دیجیتالی هستند. اما، زیرساخت آن­ها کاملا متفاوت است.

صدور استیبل­ کوین‌­ها به طور معمول توسط یک نهاد خصوصی انجام می‌­شود و آن­ها نماینده پول‌­های فیات یا دارایی‌­های دیگر هستند. در واقع باید گفت استیبل کوین‌ها پول‌­های فیات نیستند و می­‌توان آنها را با ارزشی که نشان می‌­دهند نقد کرد. از طرف دیگر، ارزهای ملی توسط دولت به عنوان پول فیات صادر می‌­شوند.


مقایسه ارزهای دیجیتال ملی و رمزارزها


همانطور که قبلاً اشاره کردیم، ارزهای دیجیتال ملی با رمزارزها متفاوت هستند. ارزهای دیجیتال ملی توسط بانک مرکزی صادر می‌­شوند و از طرف دولت مجوز قانونی دارند. یک ارز دیجیتال ملی همانند یک اسکناس می‌باشد که واحدی برای حسابرسی، وسیله‌ای برای پرداخت و ذخیره‌ی ارزش است.

رمزارزهای واقعی مانند بیت ­کوین کاملاً متفاوت هستند. آن­ها توسط یک دولت صادر نشده‌­اند و واقعاً خود را درگیر مرزهای ملی نمی­‌کنند. آن­ها بدون مجوز، بدون نیاز به اعتماد و مقاوم در برابر سانسور هستند. علاوه بر این، هیچ نهاد مرکزی کنترل‌کننده شبکه­‌ای وجود ندارد. هیچ کس نمی­‌تواند آدرس بیت ­کوین شما را برای همه در لیست سیاه قرار دهد و از انتقال ارز به آدرس والت شما جلوگیری کند.

به نظر شما کدام یک بهتر است؟ ارزهای دیجیتال ملی یا رمزارزها. برای پاسخ به این سوال باید موارد استفاده آنها را در نظر گرفت. این واقعیت که فردی می‌­تواند بیت ­کوین را بدون هیچ واسطه یا انجام هر نوع دستکاری، برای فرد دیگری ارسال کند، ایده‌ی قدرتمندی است. در عین حال، علاوه بر نقاط قوت، رمزارزها نیز نقاط ضعفی دارند. اگر بخش عظیمی از پول به سرقت برود، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اگر فردی به طور تصادفی پس‌انداز زندگی خود را به آدرس اشتباهی بفرستد، چه اتفاقی خواهد افتاد­؟

گاهی اوقات، داشتن یک قدرت برای برگرداندن معاملات یا آدرس‌­های لیست سیاه برای یک نهاد مفید است. در سایر مواقع، بهره‌­مندی از مزایایی که یک شبکه‌ی غیرمتمرکز مانند بیت ­کوین می‌­تواند به جهانیان ارائه دهد، مفیدتر است.


نتیجه‌گیری: ارزهای دیجیتال بانک مرکزی


به طور خلاصه، می‌­توان گفت که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، نوعِ دیجیتال پول فیات هستند.  به احتمال زیاد بسیاری از ارزهای دیجیتال ملی در پیاده‌سازی از فناوری بلاک چین استفاده خواهند کرد و راهی بدون مانع را برای پرداخت­‌های دیجیتالی فراهم می‌­کنند.

ترجمه و جمع‌آوری: تیم خرید و فروش بیت کوین صرافی ارز دیجیتال همتا پی

اشتراک گذاری

پیام شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *