دیفای (امور مالی غیر متمرکز) برای حذف بانک‌ها و موسسات متمرکز مالی تلاش می‌کند و هم اکنون یکی از مباحث داغ دنیای ارزهای دیجیتال است و به سرعت در حال رشد می‌باشد. در این مقاله با همتاپی همراه باشید تا با بیانی ساده هر آنچه که می‌بایست درباره امور مالی غیرمتمرکز بدانید را برای شما توضیح دهیم.
منظور از امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی است که که با استفاده از آنها می‌توان بسیاری از امور مالی مهم مانند دریافت وام بصورت غیر متمرکز و بدون نیاز به شخص ثالت انجام داد. در واقع دیفای مجموعه بزرگی از صدها پروژه مختلف است که در تمام این پروژه‌ها خدمات مالی بصورت غیرمتمرکز انجام می‌شود.
همین حالا می‌توانید برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال از طریق همتاپی اقدام کنید
بانک‌ها و موسسات مالی مدت‌هاست که بر امور مالی جهان تسلط دارند. به طوری که اگر شخصی بخواهد وام دریافت کند، خرید و فروش کند، اقساط خود را پرداخت کنند… می‌بایست به بانک‌ها، دولت‌ها و یا موسسات مالی متمرکز مراجعه نماید. افراد در سرتاسر جهان با این تصور که دولت‌ها سالم هستند و با حمایت آنها ارزش پول ملی حفظ می‌شود. بانک‌ها را امانتدار اموالشان می‌دانند بنابراین با هدف دریافت خدمات مالی بدون نقص به دولت‌ها، بانک‌ها و موسسات مالی متمرکز اعتماد می‌کنند. اما گذر زمان نشان داده است که دولت‌ها، بانک‌ها و موسسات مالی غیرمتمرکز می‌توانند مرتکب خطای عمدی و غیرعمدی و فساد شوند. لذا حوزه امور مالی غیرمتمرکز بوجود آمده است تا با استفاده از فناوری بلاکچین و عدم تمرکز از فسادهای مالی، خطاهای غیرعمدی و غیره جلوگیری کند.
در واقع دیفای جنبشی برای ایجاد اکوسیستم خدمات مالی منبع باز می‌باشد که بدون نیاز به واسطه و مجوز، بصورت کاملا شفاف فعالیت می‌کند. کاربران در دیفای بر دارایی خود تسلط کامل دارند و با استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (Dappها) و برنامه‌های نظیر به نظیر (P2P) با این اکوسیستم در ارتباط هستند. دیفای قادر است با توجه به نیاز کاربر ترکیب، اصلاح و یکپارچه شود. اگر کاربری از رابط کاربری dapp ها خوشش نمی‌آید می‌تواند آن را به میل خودش تغییر دهد. در واقع قراردادهای هوشمند مانند API باز هستند که در آن هر کسی می‌تواند مطابق با میل خود در آن برنامه ایجاد کند. علاوه بر این، تعامل‌پذیری برنامه‌های دیفای بسیار بالا است و تمام محصولات دیفای می‌توانند با هم ترکیب شده و یک برنامه جدید را ایجاد کنند. به عنوان مثال استیبل‌کوین‌ها، صرافی‌های غیرمتمرکز و بازارهای پیش‌بینی می‌توانند با هم ادغام شوند و یک محصول جدید را ایجاد کنند.
مزایای دیفای نسبت به بانک‌های سنتی چیست؟
در دنیای مالی سنتی افراد برای انجام کلیه امور مالی نیاز به نهادهایی مانند بانک (به عنوان واسطه) و دادگاه (به عنوان داور) نیاز دارند؛ اما در برنامه‌های دیفای به هیچ واسطه یا شخص سومی نیاز نیست؛ در این اکوسیستم کد برنامه‌نویسی چگونگی برطرف شدن اختلافات احتمالی را تعیین می‌کند. علاوه بر این در دیفای کاربران بر دارایی خود کنترل و نظارت دارند.
جهت دریافت آخرین اخبار به خانواده همتاپی بپیوندید
در آرمان‌های تعریف شده در شهر دیفای کسی نمی‌تواند پول دیگری را مصادره کند و یا بر امور مالی مربوط به او نظارت داشته باشد علاوه بر این هیچ کس نمی‌تواند مانع معامله بین دو فرد شود؛ در کنار همه این ویژگی‌ها فساد و سرقت در کمترین حد خود می‌باشد چرا که تمامی امور انجام شده در دیفای برای همگان شفاف می‌باشد. بنابراین برای ایجاد برنامه‌های دیفای نیازی به دریافت مجوز نیست. بلکه تمام کاربران می‌توانند به کمک کیف پول‌های خود به قراردادهای هوشمند دیفای متصل شوند؛ اما در بانکداری سنتی شما برای انجام هر کاری باید فرم‌های طولانی را پر کنید تا یک حساب کاربری برای شما ایجاد شود.
علاوه بر اینiF که در دیفای واسطه‌گرها از بین می‌روند هزینه‌ها نیز کاهش می‌یابد و سیستم مالی آسیب ناپذیری ایجاد می‌شود. مشخص است که از میان برداشتن بانک‌ها به عنوان واسطه‌هایی در دنیای مالی سنتی به راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود. اما به نظر می‌رسد اکنون در ابتدای یک راه قدرتمند هستیم.
به کمک بلاکچین می‌توان به پیشرفت حوزه امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) امید داشت؛ اطلاعات، روی شبکه بلاکچین ذخیره شده و نسخه‌ای از این اطلاعات ثبت شده در اختیار تمام افراد متصل به شبکه قرار می‌گیرد؛ به کمک این فناوری احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا از کار افتادن سیستم از بین خواهد رفت.
از دیگر مزایای این سیستم مالی نوظهور دسترسی آسان افراد بخصوص کسانی که امکان استفاده از سیستم مالی کنونی را ندارند به خدمات مالی می‌باشد. آنچه که مشخص است سیستم مالی کنونی وابسته به سودآوری واسطه‌های مالی می‌باشد و در جوامعی که این سود تامین نشود افراد به درستی از خدمات مالی برخوردار نخواهند بود و دیفای با هزینه کم این امکان را برای همه افراد فراهم می‌کند. بنابراین، تمام عملیات آن در سراسر جهان قابل دسترسی است و استفاده از خدمات دیفای به جغرافیا متکی نیست؛ اما مقررات محلی می‌تواند برای خدمات دیفای اعمال شوند؛ اما از نظر فنی تمام افرادی که به اینترنت و برنامه‌های دیفای دسترسی دارند می‌توانند از این خدمات استفاده کنند.
کاربردهای امور مالی غیرمتمرکز
بسیاری از بخش‌های سیستم مالی کنونی می‌توانند از مزایای ذکر شده دیفای استفاده کنند در ادامه برخی از کاربردهای دیفای را بررسی خواهیم کرد:
- برنامه دریافت وام و وام‌دهی
در حال حاضر پروتکل‌های وام‌دهی غیرمتمرکز دیفای کاربرد زیادی دارند. این روش وام‌دهی که بصورت آزاد و غیرمتمرکز می‌باشد مزیت‌های زیادی نسبت به وام‌دهی در سیستم مالی سنتی دارد. ازجمله ویژگی‌های این پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین می‌توان پرداخت بسیار سریع آنها، امکان استفاده از دارایی‌های دیجیتال به عنوان وثیقه و عدم نیاز به چک‌های اعتباری را نام برد.
در این سیستم‌ها، افرادی که دارایی خود را وارد پلتفرم می‌کنند و نقدینگی را تامین می‌کنند سود دریافت کرده و دیگران می‌توانند از این نقدینگی وام بگیرند.
از آنجایی که تمامی خدمات این پلتفرم بر روی بلاکچین عرضه می‌شود نیاز به اعتماد را از بین می‌برد و شفافیت زیادی دارد. علاوه بر این، دیفای ریسک طرفین قرار دارد را کاهش می‌دهد و در نهایت تمامی این ویژگی‌ها کار را برای افراد زیادی ارزان و سریع می‌کند.
-
ارائه خدمات بانکی پولی
از آنجایی که برنامه‌های دیفای مطابق تعریف ارائه شده برنامه‌های مالی می‌باشند. بنابراین بدیهی است که یکی از کاربردهای آن خدمات بانکی پولی باشد. خدماتی مانند صدور استیبل‌کوین‌ها، رهن و بیمه‌نامه
امروزه تمرکز زیادی برای ایجاد استیبل کوین‌هایی مانند تتر که ارزش ثابتی دارند و از طرفی غیرمتمرکز نیز می‌باشند وجود دارند. استیبل کوین‌ها ارزهایی هستند که توسط یک دارایی یا کالای پایدار مانند دلار پشتیبانی می‌شوند.
در خدمات اعتباری در سیستم‌های مالی سنتی وجود واسطه‌های زیاد باعث می‌شود فرآیند رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمان بر باشد. اما در دیفای به دلیل بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند (Smarts Contract)، هزینه حقوقی و پذیره‌نویسی کاهش پیدا می‌کند.
برای صدور بیمه در بلاکچین نیازی به واسطه نیست. به همین دلیل ریسک نقض بیمه‌نامه‌ها تا حد زیادی از بین رفته است. هم‌چنین با حفظ کیفیت این بیمه‌نامه‌ها مبالغ آنها نیز کمتر شده است.
-
بازار و صرافی‌های غیرمتمرکز دیفای
بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که نقش صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges) در آینده معاملات مالی غیر قابل انکار می‌باشد و خود این صرافی‌ها نیز شامل سیستم مالی غیر متمرکز می‌شوند.
در صرافی‌های غیرمتمرکزی که مبتنی بر بلاکچین هستند و بر روی آن کار می‌کنند، کاربران قادر هستند برای خرید و فروش ارز دیجیتال خود به شکل مستقیم و بدون واسطه اقدام کنند. معامله‌گران می‌توانند این معاملات را از طریق کیف پول شخصی خود انجام دهند.
سازمان‌های متمرکز نمی‌توانند بر صرافی‌های غیرمتمرکز نظارت داشته باشند و آنها را کنترل کنند؛ کارمزد معاملات در این صرافی‌ها مقدار ناچیزی است.
با استفاده از فناوری بلاکچین می‌توان برای بسیاری از ابزارهای مالی سند مالکیت صادر کرد. این برنامه‌ها بدلیل غیرمتمرکز بودن نیاز به اعتماد را از بین می‌برند علاوه بر این احتمال حمله به این برنامه‌ها وجود ندارد چرا که اطلاعات در این برنامه‌ها بر روی یک دفتر توزیع شده ثبت می‌شود.
-
توانایی مدیریت دارایی
با استفاده از پروتکل دیفای شما متولی (custodian) دارایی خود هستید. با استفاده از کیف پول‌های ارز دیجیتالی مثل متاماسک (MetaMask)، جی‌نوسیس سیف (Gnosis Safe) و آرجنت (Argent) می‌توانید به راحتی با آپ‌های غیر متمرکز کار کنید.
-
استفاده از استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins)، ارزهای دیجیتالی هستند که توسط یک کالا یا دارایی ثابت مانند دلار آمریکا پشتیبانی می‌شوند . این ارزهای دیجیتال برای کاهش قیمت فرار (volatile prices) رمز ارزها توسعه داده شده‌اند تا بلاکچین‌ها را راهکاری برای پرداخت قابل دوام تبدیل کنند. در فضای دیفای این نوع رمز ارزها برای انتقال پرداخت‌ها، پلتفرم‌های قرض دادن، قرض گرفتن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- استفاده از دیفای برای سازمان‌های ناشناس غیرمتمرکز (DAOs)
دائو یا سازمان ناشناس غیرمتمرکز (Decentralized Autonomous Organization) مطابق با قوانین روشنی که به وسیله بلاکچین اتریوم کد شده است، عمل می‌کند. سازمان ناشناس غیرمتمرکز نیاز به وجود ادارات مرکزی را از بین می‌برد. برخی از پروتکل‌های دیفای مانند میکر (Maker) و کامپاند (Compound) سازمان‌های ناشناس غیرمتمرکز را به منظور جذب سرمایه، مدیریت عملکرد مالی و غیرمتمرکز گاورننس، لانچ کرده‌اند.
-
امکان تحلیل ساده داده‌ها
در پرتکل‌های دیفای به دلیل شفاف بودن داده‌ها و جزئیات مربوط به تراکنش‌ها و فعالیت‌های شبکه امکان کشف، تحلیل اطلاعات وجود دارد. استفاده از این ویژگی منحصر بفرد می‌تواند به افراد برای اتخاذ تصمیم برای فرصت‌های مناسب مالی و مدیریت ریسک کمک کند. رشد ناگهانی اپلیکیشن‌های دیفای باعث توسعه ابزارها و داشبوردهای بی‌شماری شده است. افراد با استفاده از این ابزارها و داشبوردها می‌توانند برای پیگیری ارزش دارایی در پروتکل‌های دیفای، ارزیابی ریسک پلتفرم، مقایسه آستانه (yield) و نقدینگی استفاده کنند.
-
مشتقات توکن سازی
از قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم می‌توان برای ایجاد مشتقات توکن‌سازی (Tokenized Derivatives) استفاده کرد. ارزش این مشتقات توکن‌سازی از بازده دارایی‌های شاخص به دست می‌آید. این مشتقات دیفای می‌توانند علاوه بر ارزهای دیجیتال نماینده دارایی‌های واقعی مانند ارز فیات، اوراق قرضه و کالاهای مختلف هم باشند.
-
ترکیب‌پذیری اجزای مختلف
یکی از کاربردهای پروتکل دیفای امکان ترکیب‌پذیری است. به این صورت که شما می‌توانید اجزای مختلف یک سیستم را با هم ترکیب کرده و برای اهداف بعدی استفاده کنید.
-
داد و ستد
در فضای دیفای، دادوستد (Trading) تمام فعالیت‌های معاملات مشتقات، معاملات حاشیه (Margin Trading) و مبادله توکن‌ها را شامل می‌شوند. دادوستدها در یک شبکه در حال رشد و ادغام‌شده معاملات، باعث به وجود آمدن استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) و بازارهای مختلف می‌شوند. معامله‌گران رمز ارزها در صرافی‌های غیرمتمرکز از کارمزد پایین، تسویه‌حساب سریع معاملات و کاستدی کامل (full custody) دارایی‌های خود سود می‌برند. به عنوان مثال در ماه جولای سال ۲۰۲۰ (تیر ۱۳۹۹) حجم مبادله صرافی‌های غیر متمرکز به بیش از ۴ میلیارد دلار رسیده بود.
-
قابلیت پس‌انداز سرمایه
کاربران می‌توانند با متصل شدن به استخرهای وام دهی مانند کامپاند (Compound) و استفاده از اپ‌های دیفای و حساب‌های بهره‌برداری ارائه شده در آنها سود بدست آورند. این استخرهای وام دهی نسبت به حساب‌های پس انداز سنتی، سود بیشتری می‌دهند. نرخ سود این استخرها با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های دیفای در این حوزه، ییلد فارمینگ (Yield Farming) می‌باشد. با استفاده از این قابلیت کاربران می‌توانند دارایی ارزی خرد را در پروتکل‌های نقدینگی جابه جا کنند و سود بدست آورند.
- استیکنیگ کردن شبکه اتریوم
در اتریوم 2 از الگوریتم توافق اثبات سهام (PoS) استفاده می‌شود. در این فاز جدید کاربران می‌توانند با استیک کردن اتریوم‌های خود پاداش دریافت کنند. در واقع استیکینگ، در اتریوم ۲ مشابه یک حساب پس‌انداز عمل می‌کند. استیک کنندگان با راستی آزمایی بلاک‌ها در شبکه اتریوم، پاداش می‌گیرند.
-
دارایی‌های مصنوعی
دارایی‌های مصنوعی (Synthetic Assets) مانند استیبل‌کوین‌ها برابر با دارایی‌های دیگری مثل طلا، پول فیزیکی و رمز ارزهای دیگر می‌باشند. این دارایی ها در قراردادهای هوشمندی که مبتنی بر اتریوم هستند، به عنوان وثیقه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دیفای خیالی
در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز، کاربران برای دسترسی به خدمات مالی تنها به اینترنت نیاز دارند و موقعیت جغرافیایی یا شرایط موجود تاثیری در دسترسی افراد به این خدمات ندارد. عدم تمرکز سیستم‌هایی که زیرساخت‌های بازارهای مالی دیفای را کنترل می‌کنند باعث افزایش شفافیت، کاهش هزینه‌ها و کاهش سانسور یا دستکاری در آنها می‌شود. کاربران با استفاده از دیفای می‌توانند برای محصولات مالی بازار ایجاد کنند. علاوه بر این، وجود قابلیت‌هایی مانند آربیتراژ، قرض گرفتن، داد و ستد و دسترسی به نقدینگی موثرتر باعث می‌شود سازمان‌های بیشتری بتوانند بدون محدودیت به این بازارها وارد شوند و محصولات آنها استفاده کنند.
